مدیریت منظر شهری پهنه مرکزی شهر قم؛تاکید بر بررسی تاثیر پروژه های اجرایی منطقه بر منظر پیرامون حرم حضرت معصومه(س)

شهر مساله ای پیچیده است که گسترش روزافزون و تغییرات سریع کالبدی آن همراه با پیشرفت تکنولوژی، تغییر روش-های ساخت و ظهور مفاهیمی همچون عصر اطلاعات ، دهکده جهانی و جهانی شدن سبب شده تا فرآیند تحول در نظم کالبدی شهرها به یکی از دغدغه های انسان امروزی تبدیل شود. با توجه به اینکه شهر پدیده ای پویا ، زنده و در حال تغییر دائمی بوده و به لحاظ بستر تاریخی، فرهنگی، طبیعی و ویژگی های مصنوع خود واجد هویت منحصر به فردی است، اگر شهروندان نتوانند این تحولات کالبدی یعنی عینیت را با تصورات ذهنی خود تطابق دهند، دچار سردرگمی و بحران هویت خواهند شد. ارزش های بصری مهمترین بخش از کیفیت های محیطی هستند که عامل کلیدی در تقویت یا تضعیف تعلق خاطر افراد به محیط زیست خود می شود. امروزه ظهور عناصر جدید در شهرها همچون ساخت عناصر حمل و نقل جدید مانند مونوریل و بلوار های خطی عظیم به بهانه ایجاد بلوارهای آیینی عظیم جهان اسلام، ساختمان های بلندمرتبه منفرد یا مجتمع، این ارزش های بصری را مورد تهدید یا تقویت قرار داده است. لذا وجود یک سند مدیریتی منظر شهری با توجه به ماهیت علمی و پویای آن که بتواند فرایند توسعه و ساخت و سازهای شهر را از سطح کلان تا خرد و در تمام ابعاد کیفی و ماهوی منظر شهری هدایت نماید، ضروری به نظر می رسد. شهر قم به عنوان پایگاه جهان تشیع به عنوان بستر مطالعات این پژوهش مانند سایر شهر های ایران فاقد برنامه مدیریت منظر بوده و در طرح های بالادست نیز روند کنترل و هدایت برای منظر شهری آن تدوین نشده است. در سطح جهانی، موضوع مدیریت منظر شهری در بحث میراث فرهنگی و گردشگری و حفظ ارزش های هویتی آنها به دقت دنبال می شود. اسنادی مانند چارچوب مدیریت منظر لندن از این گونه اقدامات به شمار می آید. این پژوهش با هدف سازماندهی و کنترل نظم بصری پهنه مرکزی شهر قم با توجه به وجود حرم حضرت معصومه(س) و اهمیت فرهنگی- زیارتی – گرشگری آن در سطح شهری و فراشهری به تهیه چارچوب مدیریت منظر به منظور طرح سیاست های کلان جهت هدایت منظر شهری این پهنه با توجه به مطالعات پایگاه نظری می پردازد. وظیفه این چارچوب مدیریتی این است که 1-کیفیات و هویت بصری شهر را شناسایی و برجسته نماید، 2- بستر تغییرات را شناسایی کند، 3- عرصه تغییرات را کنترل نماید و 4- فرایند مطلوب را هدایت نماید. جهت نیل به این هدف ممیزی انواع منظر انجام شده و سیاست های استراتژیک لازم به عنوان محصول مدیریت منظر ارائه خواهد شد.